
Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Người khẳng định những tư tưởng về quyền con người đã được ghi trong bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ năm 1776 và bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp năm 1789: Dân tộc có được độc lập thì con người mới có thể có tự do, hạnh phúc; Không thể có được quyền con người, quyền công dân khi quyền độc lập của dân tộc bị chà đạp.
Đó cũng là tư tưởng bất hủ mà Chủ tịchHồ Chí Minh đã đặt ra với cả thế giới ngay khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòà ra đời.
Cách đây vừa tròn 80 năm, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, chấm dứt ách đô hộ của thực dân Pháp trên 80 năm và chế độ phong kiến, mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc – kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta.
Từ ngày 13/8 đến 15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang), Hội nghị nhận định: "Những điều kiện khởi nghĩa ở Đông Dương đã chín muồi…" và đề ra chủ trương kịp thời lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên nguyên tắc: tập trung, thống nhất, kịp thời. Hội nghị cũng đã cử ra Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc và đề ra đường lối đối nội, đối ngoại của Việt Minh trong tình hình mới, trong đó tập trung vào phát huy toàn bộ sức mạnh của dân tộc, ý chí tự lực tự cường của toàn dân; tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của quân đồng minh giành độc lập trước khi quân đồng minh kéo vào. Sau Hội nghị toàn quốc của Đảng, Đại hội quốc dân cũng được họp ngay ở Tân Trào vào ngày 16/8/1945. Tham dự đại hội có hơn 60 đại biểu Bắc, Trung, Nam và đại biểu kiều bào ở nước ngoài. Đại hội nhiệt liệt tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng và 10 chính sách của Mặt trận Việt Minh. Đại hội quyết định thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam tức Chính phủ lâm thời do đồng chí Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Đại hội quy định Quốc kỳ là nền đỏ, giữa có ngôi sao vàng năm cánh, Quốc ca là bài Tiến quân ca. Đại hội quốc dân Tân Trào thể hiện sự đoàn kết nhất trí của toàn thể dân tộc trong giờ phút quyết định vận mệnh của đất nước. Đại hội biểu thị lòng tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quyết tâm thực hiện đường lối tổng khởi nghĩa do Đảng đề ra. Trong thư kêu gọi đồng bào, các đoàn thể cứu quốc, các cán bộ và chiến sỹ cả nước nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta". Chấp hành lệnh khởi nghĩa của Ủy ban chỉ huy lâm thời khu giải phóng và thư kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ ngày 14/8/1945 các đơn vị giải phóng quân đã liên tiếp hạ các đồn Nhật còn lại thuộc các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang…Ngày 19/8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành được thắng lợi rực rỡ ở Thủ đô Hà Nội, đã cổ vũ và thúc đẩy mạnh mẽ các tỉnh và thành phố khác trên cả nước nổi dậy giành chính quyền như Huế 23/8; Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh) 25/8...Tại xã Dân Hòa, trong các ngày 20; 21; 22 tháng 8/1945, Nhân dân được sự giúp đỡ của cán bộ Việt Minh ở những làng xung quanh, lực lượng cứu quốc tại chỗ đã kêu gọi nhân dân vũ trang nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Khí thế cách mạng của quần chúng nhân dân toàn xã lúc bấy giờ mặc dù chịu ảnh hưởng của vỡ đê Đông Lao nhưng đã hòa chung với khí thế cách mạng sôi động của cả nước. Theo sự chỉ đạo của tỉnh, sáng ngày 27/8/1945, hàng trăm quần chúng ở Kim Bài và các thôn, xã thuộc khu vực xung quanh huyện lỵ được huy động tham gia cuộc vũ trang giành chính quyền, ngay sau đó, Ủy ban cách mạng lâm thời huyện gồm 5 ủy viên do đồng chí Hồ Văn Thỏa ở Viên Nội (Ứng Hòa) làm Chủ tịch đã ra mắt quần chúng trong niềm tin tưởng phấn khởi của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Trong quá trình chuẩn bị và xây dựng lực lượng tiến hành tổng khởi nghĩa, mặc dù trong điều kiện vô cùng khó khăn, hiểm nghèo, song nhân dân xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai lúc bấy giờ đã bảo vệ an toàn nhiều cán bộ lãnh đạo của Trung ương Đảng, của xứ ủy Bắc kỳ và tỉnh ủy Hà Đông về ở và hoạt động cách mạng.
Cách mạng tháng Tám thắng lợi đã phát huy và làm rạng rỡ hơn nữa truyền thống lịch sử kiên cường, bất khuất, anh dũng hy sinh và đoàn kết nhất trí của dân tộc ta. Cách mạng tháng Tám là bước nhảy vọt vỹ đại, chấm dứt sự thống trị của thực dân Pháp gần một thế kỷ, đưa dân tộc Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Nhân dân ta từ người nô lệ trở thành người chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Đảng ta trở thành Đảng lãnh đạo chính quyền trong cả nước. Nước ta từ một nước thuộc địa và nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, một nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Đối với thế giới, Cách mạng tháng Tám của nhân dân Việt Nam đã cổ vũ mạnh mẽ cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức chống ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc. Nói về ý nghĩa lịch sử vĩ đại của Cách mạng tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc."
Tám mươi năm đã trôi qua, thời gian càng lùi xa chúng ta càng nhận thấy rõ tầm vóc, ý nghĩa lịch sử, giá trị thời đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Đi theo con đường của cuộc cách mạng ấy với sợi chỉ đỏ xuyên suốt đó là "Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội", nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, đặc biệt là những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới đất nước. Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công năm nay đúng vào dịp toàn Đảng, toàn dân ta đang ra sức thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và vừa thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị; đồng thời là dịp để mỗi chúng ta thêm tự hào về lịch sử dân tộc, phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, ra sức thi đua hoàn thành thắng lợi các mục tiêu nghị quyết Đại hội đảng các cấp đã đề ra, xây dựng quê hương Dân Hòa ngày càng giàu đẹp, văn minh như Nghị quyết đại hội Đảng bộ xã Dân hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đề ra./.